۹۸ درصد حجم آب دریاچه ارومیه ناپدید شد
دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله:
بر اساس تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های علمی، در نیمه سال ۱۴۰۴ روند خشک شدن دریاچه ارومیه به نقطه فروپاشی کامل رسیده است. حجم آب این دریاچه نسبت به سال ۱۳۷۴ بیش از ۹۸ درصد کاهش یافته و بستر آن به دشتی نمکی و بی‌حاصل بدل شده است.
دلایل اصلی فروپاشی
احداث بیش از ۴۰ سد بر روی رودخانه‌های تغذیه‌کننده
توسعه کشت محصولات پرمصرف مانند سیب و چغندر قند
میان‌گذر شهید کلانتری که تبادل طبیعی آب و نمک را مختل کرده است
برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و تداوم خشکسالی‌های شدید
پیامدهای زیست‌محیطی و انسانی
افزایش شوری آب در بخش شمالی به بیش از ۳۰۰ گرم در لیتر
از بین رفتن زیستگاه‌های ثبت‌شده در یونسکو و رامسر
تهدید جدی سلامت و معیشت میلیون‌ها نفر در شمال‌غرب کشور
نابودی نقش تاریخی دریاچه در تنظیم اقلیم محلی و منطقه‌ای
به گفته زارع، علت اصلی شکست برنامه‌های احیای دریاچه، نبود اراده حکمرانی و ناتوانی نهادی در اجرای راهکارها بوده است، نه ضعف راه‌حل‌های فنی.
راهکارهای پیشنهادی
استقرار سامانه جامع و یکپارچه مدیریت منابع آب
اصلاح سیاست‌های کشاورزی و حرکت به سمت محصولات کم‌آب‌بر
بهره‌گیری گسترده از فناوری‌های نوین آبیاری
ایجاد چارچوب حکمرانی شفاف و مشارکتی با حضور همه ذینفعان
تجربه تلخ دریاچه ارومیه، نمونه‌ای آشکار از فروپاشی یک اکوسیستم حیاتی بر اثر مداخلات انسانی و ضعف مدیریت است؛ هشداری جدی برای سایر حوضه‌های آبریز کشور.
